Toen het Britse chipconcern ARM vorige week de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq betrad, hield de beurswereld zijn adem in. Het was de grootste beursgang in bijna twee jaar tijd en daarmee een goede graadmeter voor de markt voor beursintroducties. Die maakt een bijzonder magere periode door vanwege de hoge inflatie en renteverhogingen. Vooral in Europa zijn bedrijven opvallend terughoudend voor zogenoemde IPO’s (initial public offerings).
De koers van ARM (jaaromzet 2,7 miljard dollar, ruim 2,5 miljard euro) ging aanvankelijk goed van start. Het gehypete aandeel sloot aan het einde van de eerste handelsdag bijna 25 procent hoger, op ruim 63 dollar. Om in de dagen daarop alweer stevig weg te zakken, naar nu ruim 50 dollar. Die daling werd ingezet na een kritisch rapport van zakenbank Bernstein, die de rating van ARM direct verlaagde naar ‘underperform’ met een adviesprijs van 46 dollar. Dat is 10 procent lager dan de 51 dollar waarop ARM het aandeel had ingeprijsd bij de beursgang.
Bernstein is met name kritisch op de hoge verwachtingen die ARM voor zichzelf schetst op het vlak van kunstmatige intelligentie. ARM produceert zelf geen chips, maar ontwerpt de architectuur van processoren die fabrikanten in licentie afnemen. ARM-ontwerpen zijn energiezuinig en relatief goedkoop, waarmee het bedrijf zichzelf een dominant marktaandeel heeft verschaft in smartphones en netwerkapparatuur. De lijst van klanten is lang en indrukwekkend: Apple, Google, Samsung, TSMC, Qualcomm en vele anderen. ARM verkoopt niet alleen licenties, maar verdient vervolgens ook aan royalty’s die chipmakers betalen per verkochte chip.
Maar in de markt van kunstmatige intelligentie (AI) en het zogenoemde Internet of Things (de draadloze koppeling van elektrische apparaten en machines aan het internet) is ARM nog niet dominant. „We denken dat het te vroeg is om ze tot winnaars op het gebied van AI te verklaren”, zegt Sara Russo, de Bernstein-analist die het kritische rapport schreef, tegen NRC. „Het probleem is dat we nog niet weten hoe AI vorm krijgt in innovatieve technologische applicaties.” Russo wijst daarnaast op de „lage eencijferige groei” die wordt verwacht in de markt voor mobiele en consumentenapparaten, vorig jaar goed voor bijna 60 procent van de omzet van ARM. „Daarom zijn wij van mening dat ARM hogere royaltytarieven zal moeten vragen om de bij de beursgang geschetste omzetgroei waar te maken.” De analist ziet ARM op de langere termijn overigens wel profiteren van AI.
Daarnaast is er concurrentie van de opkomende RISC-V-chiparchitectuur, die als openbronsoftware (open source) vrij beschikbaar wordt aangeboden. RISC-V kan ARM parten gaan spelen wanneer het te maken krijgt met exportbeperkingen naar China, waar ARM nu een kwart van zijn omzet haalt. Die beperkingen dreigen door de voortdurende technologische machtsstrijd tussen Amerika en China.
Miljarden opgehaald
Desondanks mag gesproken worden van een geslaagde beursgang. ARM-eigenaar SoftBank, de Japanse durfinvesteerder, zei dinsdag dat hij 5,12 miljard dollar verdient aan de aandelenverkoop. Een groep belangrijke klanten en partners van ARM, waaronder Apple, Google en Nvidia, kocht voor opgeteld 735 miljoen dollar aan ARM-aandelen als onderdeel van de beursnotering. Die steun is belangrijk geweest bij de beursgang, zegt analist Marc Hesselink, die bij ING de techsector volgt. „ARM heeft de beursgang daarmee goed ingepakt om hem tot een succes te maken. Ze hebben de markt van tevoren goed getest, zoals dat heet.”
Dat laat onverlet dat ARM-eigenaar SoftBank het gros van het bedrijf in handen houdt. De Japanse durfinvesteerder verkocht 95,5 miljoen aandelen, maar houdt na de beursgang een belang van ruim 90 procent in ARM. Hetzelfde patroon is zichtbaar bij de beursgang van Instacart. Dat boodschappenbezorgbedrijf uit Californië maakte dinsdag ook slechts 10 procent van de aandelen verhandelbaar. Instacart haalde 660 miljoen dollar op, maar zag zijn koers na een aanvankelijke stijging in de dagen daarop ook terugvallen.
De vraag is nu of de tweede succesvolle beursgang in korte tijd meer bedrijven met beursplannen zal inspireren. „Bedrijven kijken absoluut naar elkaar”, zegt ING-analist Hesselink. „Meestal durven grote bedrijven het als eerste aan om een beursgang te maken. Omdat ze automatisch meer aandacht krijgen. De beursgangen van ARM en Instacart geven in ieder geval weer wat vertrouwen. Op een gegeven moment willen bedrijven met beursplannen toch wel gáán.” Al zijn de koersdalingen volgens hem geen goed teken. Hesselink: „Stel, je bent een grote investeerder die net heeft geïnvesteerd in deze twee beursgangen, dan sta je meteen op een min. Dat geeft je minder comfort om op de volgende beursgang in te stappen.”
Al bekend is dat de Duitse sandalenfabrikant Birkenstock de Amerikaanse beurs nog deze maand betreedt. Het bijna 250 jaar oude bedrijf (jaaromzet 1,34 miljard euro) rondde vorige week het benodigde papierwerk af, en rekent volgens zakelijk persbureau Bloomberg op een beurswaarde van ruim 8 miljard dollar (zo’n 7,5 miljard euro). Birkenstock is sinds 2021 in handen van de Amerikaanse investeringsmaatschappij L Catterton, die zijn kans schoon ziet nu de verkoopcijfers de laatste jaren in de lift zitten. Die verkoop kreeg deze zomer een extra duwtje in de rug door de succesvolle bioscoopfilm Barbie, waarin hoofdrolspeelster Margot Robbie in een veelbesproken scène een paar doorsnee bruine Birkenstock-sandalen verkiest boven glimmend roze hoge hakken. Investeerder L Catterton haalde in juli nog ruim 400 miljoen dollar op met de beursgang van online beautyproductenwinkel Oddity Tech.
Ook autodeelbedrijf Turo heeft zijn al langer lopende beursplannen niet opgegeven. Turo, een platform waarop particuliere eigenaren hun eigen auto kunnen verhuren, stapt volgens Bloomberg deze herfst naar de beurs, op z’n vroegst in oktober. Het Amerikaanse bedrijf (bijna 750 miljoen dollar omzet) presenteert zichzelf als het Airbnb voor auto’s en heeft sinds de oprichting in 2009 zo’n 500 miljoen dollar opgehaald bij investeerders. Turo is vooralsnog alleen actief in de Verenigde Staten, Canada, Australië en het Verenigd Koninkrijk.
In november volgt dan mogelijk voor het eerst in lange tijd een miljardenbeursgang in Amsterdam. Europa’s grootste private-equityfirma CVC Capital Partners denkt al langer aan een beursnotering, maar stelde deze meermaals uit vanwege het teleurstellende beursklimaat. De Britse zakenkrant Financial Times (FT) onthulde vorige maand dat CVC nu wel gunstige perspectieven op de beurs ziet. Dat geldt ook voor het Duitse vervoersbedrijf Flix, bekend van de intercitybussen FlixBus en Greyhound. Flix bereidt zich voor op een beursgang in 2024 op de beurs in Frankfurt, die het bedrijf naar verluidt ruim 4 miljard dollar moet opleveren.
Kans op een recessie
„Er komt weer wat leven in”, zegt Jos Versteeg, aandelenanalist bij InsingerGilissen, over het huidige klimaat voor beursgangen. „Het sentiment op de beurs is voor een bedrijf altijd lastig in te schatten. De financiële markten hebben nu ingeprijsd dat er geen recessie komt in Amerika. Maar daar kan je wel je vraagtekens bij zetten, nu het vertrouwen dat inkoopmanagers hebben in de economie daalt en kredietverlening van banken moeilijker is geworden. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat er geen recessie komt. Dat is geen lekkere tijd voor IPO’s.”
Daarbij kan er altijd onverwachts stress ontstaan in de financiële sector. Denk aan de bankrun waardoor de Amerikaanse Silicon Valley Bank (SVB) in maart omviel, waarop meer banken volgden en het door schandalen geplaagde Zwitserse Credit Suisse uiteindelijk moest worden gered door UBS. Versteeg: „Verder kan de stijgende olieprijs roet in het eten gooien en kunnen centrale banken de economie te hard dempen.” De Amerikaanse centrale bank (Fed) besloot woensdag de rente niet verder te verhogen, maar sloot niet uit dat er later dit jaar nog een renteverhoging volgt, mocht de inflatie niet voldoende teruglopen.
Voorlopig kijken bedrijven met beursambities met argusogen hoe het anderen vergaat. De koerssprong (+23 procent) van het Amerikaanse automatiseringplatform Klaviyo, dat woensdag debuteerde aan de New York Stock Exchange en voorlopig wordt gewaardeerd op 8,5 miljard dollar, is in dat opzicht bemoedigend. Of zet ook daar al snel een koersdaling in?
Nieuwsbrief
NRC Economie
Krijg elke werkdag om 12 uur een persoonlijke selectie van het economische nieuws van de dag van een van onze redacteuren.
Een versie van
dit artikel
verscheen ook in
de krant
van 23 september 2023.
