Ksenia Sobtsjak kent Vladimir Poetin al sinds ze klein is. Woensdagochtend stak ze de grens met Litouwen over.Beeld Getty Images
Het begon er deze week mee dat media melding maakten van de arrestatie van Kirill Soechanov, de financieel directeur van Sobtsjaks mediabedrijf. De politie zou de 32-jarige Soechanov hebben vastgezet op verdenking van afpersing van zakenmensen en ambtenaren. Hij zou via Telegramkanalen laster over hen hebben verspreid, die hij alleen tegen betaling zou willen verwijderen.
Woensdagochtend volgde het bericht dat ook bij Ksenia Sobtsjak zelf een huiszoeking was verricht. Volgens het Russische persbureau Tass zou ze geen verdachte zijn, maar slechts getuige. Alleen is dat in het huidige Rusland meestal een eerste fase, waarna de getuige alsnog verdachte wordt.
Dus maakte Sobtsjak zich al voor de huiszoeking uit de voeten en bleek ze woensdagavond via Belarus te voet de grens met Litouwen te zijn overgestoken. En dat leverde bij veel Russen vragen op – de sociale media explodeerden.
Tekst loopt door onder de tweet
Verdachte banden met Poetin
Ksenia Sobtsjak is in Rusland geen onomstreden figuur. Sobtsjak (40) is al jaren een televisiebekendheid. Eerst als presentatrice van een realityshow, daarna als serieuze interviewer voor de in Rusland gesloten onafhankelijke tv-zender TV Dozjd, dat inmiddels uitzendt vanuit Amsterdam.
Sobtsjak schurkte immer tegen de oppositie aan en stelde namens Dozjd ook kritische vragen aan de Russische president Vladimir Poetin tijdens diens eindejaarspersconferenties voor nationale en internationale pers.
Maar haar banden met Poetin zijn voor veel van diens vijanden altijd verdacht geweest. Haar vader, Anatoli Sobtsjak, was als burgemeester van Sint-Petersburg in de jaren negentig Poetins baas. De huidige Russische president kwam in die tijd over de vloer bij het gezin en kent Ksenia al van kinds af aan persoonlijk.
Toen Sobtsjak in 2018 besloot mee te doen aan de presidentsverkiezingen, laadde ze de verdenking op zich een deal te hebben gesloten met het Kremlin. Want alleen dan zou deelname mogelijk zijn, luidde de redenering van het kamp van de inmiddels tot een jarenlange gevangenisstraf veroordeelde oppositieleider Aleksej Navalny, die zelf was uitgesloten van deelname. Volgens zijn aanhangers was de deal met het Kremlin dat Sobtsjak met haar participatie de liberale oppositie verder zou verdelen. Ze kreeg niet meer dan 2 procent van de stemmen.
Israëlisch paspoort
Ook het feit dat ze woensdag het land wist uit te komen terwijl ze op de arrestatielijst stond, wekt bij velen bevreemding. Volgens persbureau Tass zou ze voor woensdag meerdere tickets hebben gekocht (naar Dubai en Turkije) om de veiligheidsdiensten te misleiden.
Stiekem zette ze dinsdagnacht al koers richting Belarus. Sommige bronnen melden dat de autoriteiten Sobtsjak van tevoren hadden geïnformeerd over haar ophanden zijnde arrestatie. En hoe was het in vredesnaam mogelijk dat ze Litouwen was ingekomen? Evenals de andere Baltische staten en Finland laat het geen Russen meer toe vanwege de Russische invasie in Oekraïne.
Wat blijkt: Sobtsjak is de grens overgestoken op een Israëlisch paspoort, iets waarvan ze het bezit altijd had ontkend. De hele gang van zaken deed de presentatrice van het Russische YouTubekanaal Populaire Politiek (gemaakt door het team van Navalny) verzuchten: “God verhoede dat ze in Europa de oppositieleider tegen Poetin gaat uithangen.”
Maar voor Poetin oogt het ook allemaal niet fraai. De machtsstrijd in de elite duurt voort en wordt sterker nu de strijd in Oekraïne steeds moeizamer verloopt. Iemand in de hogere kringen had belang bij het verdwijnen van Sobtsjak – en Poetin heeft haar niet kunnen beschermen. Zo lijkt de positie van de president weer een beetje onzekerder.
Poetin: ‘Westen speelt vies geopolitiek spel’
De Russische president Poetin ziet het komende decennium als ‘waarschijnlijk het gevaarlijkste, onvoorspelbaarste en tegelijkertijd belangrijkste sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog’. Dat verklaarde hij in een toespraak en vragensessie voor de Valdai Discussion Club, een denktank in Moskou.
Poetin beschuldigde het Westen van het aanzetten tot het conflict in Oekraïne en zei dat het Westen een ‘gevaarlijk, bloedig en vies’ geopolitiek spel speelt dat chaos zaait over de hele wereld. Hij richtte zijn pijlen in het bijzonder op westerse elites, die volgens hem alles op alles zetten om de ‘onvermijdelijke afbrokkeling van de wereldwijde dominantie van de VS en haar bondgenoten te voorkomen’.
Uiteindelijk, zei Poetin, zal het Westen met Rusland en andere grootmachten moeten praten over de toekomst van de wereld. “Wij zijn klaar om de dialoog over strategische stabiliteit opnieuw te beginnen.” Nagenoeg gelijktijdig liet John Kirby van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad weten dat president Biden ‘nog steeds niet van plan is om Poetin persoonlijk te ontmoeten’ op de G20, volgende maand in Indonesië.
